Saat Hızı Kavramı

Saat hızı (Clock speed), bilgisayarların onlarca ağır hesaplamayı ve görevleri nasıl bu kadar hızlı yaptıklarını gösteren ölçümleri kıyaslamak için kullanılan birimlere denir.’Hertz’ olarak ölçülen saat hızı kavramı genellikle bilgisayar performansının temel sorumlusu olan CPU’ları (Merkezi İşlem Ünitesini) işaret eder.Teknolojinin hızla gelişmesi bu CPU’ları da etkilemiş ve günden güne çok daha hızlı yapılara bürünmelerini sağlamıştır.Bu sürekli artan hız, hertz kavramını da genişletmiş ve megahertz (mhz),gigahertz(ghz) olarak kullanılmasına sebep olmuştur.(Aynı m/sn ve km/sn gibi…)İşlemcideki, bir megahertz saniyede bir milyon devrim(devir,cycles) yaparken bir gigahertz ise saniyede bir milyar devir yapar.Yani bir gigahertz bir megahertz’den tam 1000 kat daha hızlıdır.Başka bir ifadeyle bir gigahertz bin megahertzden oluşur.Uygulamada ise tam olarak şu anlama gelir, örneğin bir işlemcinin özelliklerinde gördüğünüz 800MHZ o işlemcinin saniyede 800.000.000 devir yaptığı anlamına gelirken başka bir işlemcide gördüğünüz 2,4 GHZ ise o işlemcinin saniyede 2.400.000.000 devir yaptığına işaret eder.(Megahertz marka bir araba bir beygir gücündeyse ise Gigahertz marka araba ise bin beygir gücündedir..)
Saat hızı kavramının bilgisayar hızlarının kıyaslanmasında nasıl kullanılması gerektiği ise ayrı bir tartışma konusudur.Bir çok çip üreticisi, üretilen işlemcilerin hızlarının ifade edilmesinde saat hızı kavramının ön plana çıkartılması gerektiği konusunda hem fikir olmuştur.Ancak burada şu soru akıllara gelmektedir.Saat hızları gibi oldukça güvenilir bir gösterge farklı çipset üreticilerinin bir birlerine karşı rekabet edebilmesini nasıl sağlayacak ? İşte burada toplam bilgisayar performansını etkileyen diğer unsurlar ortaya çıkar.Keza saat hızları tek başına bilgisayar hızlarını ifade etmekte yetersiz kalır.İşlemcini diğer özelliklerinin yanı sıra bilgisayarın RAM miktarı, RAM’lerin kendi saat hızları (Memory veriyolundan , front side veri yoluna) gibi faktörler de genel performans üzerinde oldukça etkilidir.Çünkü yukarıda megahertz ve gigahertz terimlerini açıklarken bahsettiğim ‘devir (cycles) ‘ kavramının çalışma prensibinde RAM’lerde bulunur.Söz konusu bu bir(1) devirlik sürecin ilk yarısında işlemci, hafızadan (yani RAM’den) işleyecek ve kaydedecek yönergeleri alır ve ikinci yarı da bunları uygular.Aşağıdaki şekil’de bu daha net anlaşılacaktır.