‘Dosya Boyutu’ ile ‘Diskte Kapladığı’ Boyut Arasındaki Fark Nedir ?

Sabit diskimizde sakladığımı bir dosyanın özelliklerine baktığımızda dikkatimizi çeken ilk şey farklı türde iki boyutun karşımıza çıktığıdır. Herhangi bir dosyanın diskteki boyutunu kontrol etmek isteyen bir kişi eminim ki bir defada olsa bu iki kavram arasındaki farkı merak etmiştir.Bu iki kavramdan hangisinin gerçek boyut olduğu sorunsalı da ayrı bir konu zaten.

Aslında oldukça basit bir nedeni var.İşletim sisteminin dosya sistemlerinin çalışma prensipleriyle alakalı bir durum.Dosya sistemlerinin çalışma şekillerini ise zaten burada anlatmıştım.Şimdi ise sadece Dosya Boyutu ile o dosyanın diskte kapladığı alan arasındaki farka değineceğim.

Bir dosya örneğin 40mb ise o dosya 40mb dır.Öz itibariyle baktığımızda altında başka şeyler aramamıza gerek yoktur.Ama 40mb olan bir dosya neden disk üzerinde 41mb yer kaplıyor ? Çünkü disk üzerindeki sürücüler FAT yada NTFS dosya sistemlerinden biriyle formatlandığında sabit disk üzerine belirli sektörler açılır.
Örneğin biz bir klasör açıp içine 2 tane şarkı attığımız zaman bunlara ait veriler bu sektörlere işlenir ve o şekilde saklanır.İşte boyutlar arasındaki farklar buradan kaynaklanır.(Bit,sektör ve kümelerin ne demek olduğunu yukarıda verdiğim linkten rahatlıkla öğrenebilirsiniz.Bu konunun anlaşılması açısından o linkdeki bilgileri okumanızı tavsiye ederim.)

Özetle, sabit disk üzerindeki sektörler kümeleri oluşturur.Günümüzde disk boyularının artmasından dolayı genellikle NTFS dosya sistemi kullanılır.NTFS dosya sisteminde ise bir kümenin boyutu genelde 4KB olarak girilir.Eğer diske kaydedilen veri 3KB ise bu dosya 3KB olsa dahi 4KB’lık kümenin içine yazılacağından geriye kalan 1KB’lık veri boşta kalır ve kullanılmaz.İşte görüldüğü gibi örnekte dosya boyutu 3KB olmasına rağmen diskte 4KB’lık bir alanı işgal eder.Söz konusu fark tam olarak buradan kaynaklanır. 

Aşağıda bunun canlı bir örneğini yapmaya çalıştım.Resimlerde bu daha iyi anlaşılacaktır.

örnek olarak açtığım bir not defterine 5 harfli ‘örnek’ kelimesini yazıp kaydediyorum

Dosya özelliklerine tıkladığımda içeriğinde 5 harfli ‘örnek’yazısının 5 bayt tuttuğunu görüyoruz.Ancak 4KB’lık bir küme’cluster’ üzerine yazıldığından diskte 4 KB’lık bir alanı meşgul ediyor

Eğer bu fark 200-300 MB gibi önemli boyutlarda ise diskinizde bir problem var demektir.İyi bir disk birleştiricisi ile diskinizi biraz olsun toparlayabilirsiniz.

Merak edenler için basit bir örnekle bu farkı açıklamaya çalıştım..Hatam var ise lütfen bildirin.
Sağlıcakla kalın.