Ekran Kartları Nasıl Çalışır? [En Basit Anlatım]

Bir grafik kartının işlem yapısı oldukça karmaşıktır.Bu karmaşıklığın anlaşılabilmesi için bir temel yaratmak adına onun ilke ve bileşenlerini irdelemek daha mantıklı olabilir.Ben de buna yönelik olarak fazla ayrıntıya girmeden bir yazı derlemek istedim.Aşağıdaki bilgileri çoğu internet sitesinde bulabilirsiniz.Bu sayfanın farkı ise sade ve öz anlatımıdır.
Daha fazla uzatmadan konuya geçeyim…

En yaygın çözünürlüklerde bir ekran milyonlarca pikseli görüntüler ve bilgisayar bu her bir pikseli resme dönüştürebilmek için neler yapılabileceğine karar verir.Bunu yapmak içinde bir translator’e ihtiyaç duyar.(İşlemciden gerekli verileri (Binary data) alır ve bunları görebileceğiniz resimlere dönüştürür.)Eğer bilgisayardaki anakarta tümleşik olan bir grafik kartı yoksa bu işi harici olarak takılmış grafik kartı üstlenir ki günümüzde de durum genellikle bu şekildedir…

Ekran kartlarının çalışma prensiplerini şu örnekle özetleyebiliriz,

Bilgisayarı kendi sanat departmanına sahip bir şirket gibi düşünün.Şirketteki insanlar bir sanat eseri istediklerinde bu isteği sanat departmanına iletirler.Sanat departmanı da bunu alır ve resmin nasıl oluşturulacağına ve kağıt üzerine döküleceğine karar verir.Sonuç olarak birilerinin fikirleri gerçek ve görüntülenebilir bir resme dönüşür. Grafik kartları da aynı prensiple çalışır.CPU(İşlemci), elbette yazılım uygulamalarıyla birlikte çalışarak, görüntü hakkındaki bilgileri(Binary Data) ekran kartına iletir.Ekran kartı, ekrandaki piksellerin bu görüntüleri nasıl oluşturacağına karar verir ve kasaya bir kablo ile bağlı olan monitöre bu kararı iletir.Burada monitör sadece gösterimi üstlenen bir aracıdır.Yani son kararı ekran kartı verir.

 

Üç Boyutlu (3D) bir görüntü oluşturmak için ise bir ekran kartı ilk olarak, aşağıdaki resimde bulunan beyaz çizgiler gibi çerçeveler oluşturur ve boyutlandırır.Ardından bu çerçevelerin içini gerekli aydınlatma,doku ve renklerle kaplar.Bu sürecin yaşanması sayesinde bilgisayar bir çok tempolu oyunu saniyede 60 kareyi ekrana getirerek (60 FPS) akıcı bir şekilde çalıştırır.Ekran kartları olmasaydı bilgisayarın diğer bileşenlerinin bu ağır süreci üstlenmeleri gerekecekti.

Ekran kartları, ana görevleri ve bunları gerçekleştirmeye yönelik geçirdiği bu devamlı sürecin dışında başka işlerle de meşguldür.İşte bunlardan birkaçı ;

• Anakartlara veri ve güç kablosu ile bağlıdırlar.
• Ekrandaki her bir pikselin nasıl yönetileceğine karar verir.
• Ekran kartının hafızası, her bir pikselin ekranda nasıl gözükeceğine yönelik bilgileri geçici olarak saklı tutar.
• Monitör bağlantısı ile de son görüntü kullanıcıya yansıtılır.

Grafik kartlarının çalışma prensipleri bu şekildedir.Temel olarak yukarıda anlatılanlardan farklı bir şey yapmazlar ancak yaptıkları şeylerde yukarıda anlatıldığı kadar basit değildir.Oldukça karmaşık ve anlaşılması zor olan bir süreci basite indirgeyerek ifade etmeye çalıştım.Umarım yardımcı olabilmişimdir.

[Yeni! Yukarıdaki metni PDF olarak indirmek istiyorsanız tıklatın.200kb)